Ανακάλυψε ο Πλάτωνας την "Ιερά Εξέταση"?

Η αλήθεια είναι πως μια εμμονή με τον Πλάτωνα την έχω.

Και πώς να μην την έχω όταν ο πλατωνισμός ουσιαστικά διαμόρφωσε τις δυτικές κοινωνίες τουλάχιστον μέχρι και τον 19ο αιώνα;

Στην ιδανική "Πολιτεία" του Πλάτωνα η αθεΐα θεωρείται αξιόποινη πράξη.

Κάθε πολίτης οφείλει να καταγγείλει στις αρχές όποιον γνωρίζει πως είναι άθεος, αλλιώς τιμωρείται κι ο ίδιος!

Για τον Πλάτωνα η θρησκεία είναι συστατικό στοιχείο της κοινωνικής συνοχής και της κρατικής οντότητας.

Η αθεΐα δεν τιμωρείται για λόγους δογματικής πίστεως, αλλά γιατί οδηγεί στην κοινωνική διάλυση και αναρχία.

Ουσιαστικά, δηλαδή, η αθεΐα κατά τον Πλάτωνα συνιστούσε πολιτικό έγκλημα.

Όσοι άθεοι ήταν καλοί πολίτες αντιμετωπίζονταν με επιείκεια.

Φυλακίζονταν στο "Σωφρονιστήριον" για πέντε χρόνια, κι εκεί τους επισκέπτονταν ειδικοί σοφοί που μέσω διαλογικών συζητήσεων προσπαθούσαν να τους "αναμορφώσουν".

Μετά την πενταετία ελευθερώνονταν, αλλά αν διέπρατταν πάλι το αδίκημα της αθεΐας θανατώνονταν.

Με άλλα λόγια, ο Πλάτωνας συνέλαβε πρώτος την ιδέα της Ιεράς Εξέτασης και πρότεινε την εφαρμογή της...

Ήταν η Σοβιετική Ένωση η χώρα του "Υπαρκτού Πλατωνισμού"?

Ξεκινάμε με τη διαπίστωση πως η "ιδανική Πολιτεία" που ονειρεύτηκε ο Πλάτωνας έχει αρκετές ομοιότητες με το Σοβιετικό μοντέλο. Ας τις συνοψίσουμε.

Στη Σοβιετική Ένωση είχαμε:

1) Την επιβολή μιας φιλοσοφίας (τον "μαρξισμό-λενινισμό") και την αναγόρευσή της σε ένα είδος θρησκείας υπεράνω κριτικής. Παράλληλα εξοστρακίζεται κάθε άλλη φιλοσοφία-ιδεολογία, όπως ακριβώς προτείνει κι ο Πλάτωνας.

2) Τα ανώτερα στελέχη του Σοβιετικού Κ.Κ. έπρεπε να πληρούν τις πλατωνικές προδιαγραφές των αρχόντων-φιλοσόφων. Δηλαδή να έχουν μελετήσει εις βάθος την επίσημη μαρξιστική φιλοσοφία, να μπορούν να ερμηνεύσουν τα κοινωνικά και πολιτικά φαινόμενα με βάση τις αρχές της και να έχουν υποστεί μακροχρόνια δοκιμασία των ηθικών και πνευματικών τους ικανοτήτων.

3) Το Σοβιετικό, όπως και το Πλατωνικό μοντέλο, έδινε καθοριστική σημασία στην παιδεία, στην εξάλειψη του αναλφαβητισμού, στη διαπαιδαγώγηση του λαού μέσα από τις τέχνες και την (μονόπλευρη εννοείται) ενημέρωσή του.

4) Η ΕΣΣΔ κατέβαλε συστηματική προσπάθεια βελτίωσης του πνευματικού επιπέδου του λαού με ένα πλήθος "σεμνών" αριστουργημάτων τέχνης, σε συνδυασμό με την (αναγκαία κατά τον Πλάτωνα) αυστηρή λογοκρισία.

5) Στη Σοβιετική κοινωνία, όπως και στην Πολιτεία του Πλάτωνα, δεν υπήρχε χώρος για πολυφωνία και "αντιφρονούντες"! Και στα δυο μοντέλα, όσοι δεν συμμορφώνονται εκουσίως... απλά εξοντώνονται.

6) Το Σοβιετικό μοντέλο προσέγγισε περισσότερο από κάθε άλλο το πλατωνικό ιδεώδες της οικονομικής ισότητας. Και διακρινόταν απ' το ίδιο αντι-εμπορικό και αντι-επιχειρηματικό μένος.

7) Ο Πλάτωνας, επηρεασμένος απ' το μινωικό και σπαρτιατικό πρότυπο, αποδέχεται την ισότητα των δυο φύλων, την εκπαίδευση, την εργασία, ακόμη και τη στράτευση των γυναικών. Οι γυναίκες στη Σοβιετία, τουλάχιστον μέχρι το 1950, είχαν περισσότερα δικαιώματα και ανεξαρτησία απ' τις αντίστοιχες των δυτικών κοινωνιών...

Είναι οι γυναίκες "πικρότερες του θανάτου";

Ο Ιουδαϊσμός και ο Ισλαμισμός, παρά τον ανδροκρατικό και μισογυνικό χαρακτήρα τους, είναι λιγότερο εχθρικοί στη σεξουαλικότητα απ’ ό,τι ο Χριστιανισμός.

Κατά τον Μωάμεθ "ο καλός Μωαμεθανός επιτρέπεται να έχει μαζί με τις συζύγους του κι έναν απεριόριστο αριθμό παλλακίδων"!

Στο Κοράνι διαβάζουμε: "Ας είναι δοξασμένος ο Θεός που δημιούργησε τη γυναίκα για την ευχαρίστηση του άντρα. Που χαρίζει στο σώμα της γυναίκας ικανοποίηση, ενώνοντάς το με το σώμα του άντρα που δεν βρίσκει ανάπαυση ούτε ησυχία αν δεν ενωθεί παθιασμένα με τη γυναίκα"...

Το Ισλάμ περιφρονεί τη γυναίκα αλλά δεν δαιμονοποιεί τη σεξουαλική ζωή.

Ο Προφήτης παροτρύνει τους άντρες: "Τα θηλυκά είναι τα χωράφια σας! Πηγαίνετε στα χωράφια σας όπως και όταν θέλετε"...

Κι ένα σοφό ισλαμικό γνωμικό συμπληρώνει: "Ένα αγόρι για την ικανοποίηση, και μια γυναίκα για απογόνους"!

Αλλά κι οι Ιουδαίοι θεωρούσαν το σεξ "δώρο Θεού".

Ο Δαβίδ κι ο Σολομών είχαν εκατοντάδες γυναίκες και παλλακίδες.

Στην Παλαιά Διαθήκη διαβάζουμε πως ο νιόπαντρος απαλλάσσεται για ένα έτος απ’ τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις όχι για να κάνει παιδί αλλά για να απολαύσει τη γυναίκα του...

Παράλληλα, όμως, υποβιβάζει τη γυναίκα σε "ιδιοκτησία" του άντρα.

Τη χαρακτηρίζει "πικρότερη απ’ το θάνατο" και μεγάλη παγίδα για τον άντρα ("ο αρεστός στο Θεό αποφεύγει τη γυναίκα, ο αμαρτωλός πέφτει στην παγίδα της").

Η εμπορευματοποίηση της γυναίκας συνδέεται με την υπερτίμηση της παρθενίας.

Ο "αγοραστής" πρέπει να παραλάβει το "πράγμα" άθικτο και στην καλλίτερη δυνατή κατάσταση.

Ακόμα κι ο Ιησούς δεν μπόρεσε να ξεφύγει απ’ την κρατούσα ιουδαϊκή παράδοση που ήθελε τη γυναίκα "αντρική ιδιοκτησία".

Έτσι, θεωρεί πως διαπράττει μοιχεία ο άντρας που βλέπει τη γυναίκα τού πλησίον του και την επιθυμεί. ("Έγκλημα κατά της ξένης ιδιοκτησίας";).

Γιατί άραγε δεν είπε ο Ιησούς πως και όποια γυναίκα επιθυμεί τον άντρα της άλλης διαπράττει επίσης μοιχεία;

Μα προφανώς γιατί ο άντρας δεν είναι ιδιοκτησία της γυναίκας!

Αλλά, για να μην αδικήσουμε τον Διδάσκαλο ("σοφιστή") Ιησού, πρέπει να του αναγνωρίσουμε δύο πραγματάκια:

α) Προστάτεψε τη γυναίκα, αφού ουσιαστικά απαγόρευσε το διαζύγιο που ως τότε το έπαιρνε ο άντρας όποτε γούσταρε και χωρίς καμία συνέπεια για τον ίδιο.

β) Τόνισε πως σκοπός του γάμου δεν είναι μόνο η αναπαραγωγή αλλά και η ένωση των δύο φύλλων ως αυτοδύναμη αξία ("ο άντρας εγκαταλείπει τον πατέρα και την μητέρα του για να γίνει με τη γυναίκα του σάρκα μία).

Είναι το ποδόσφαιρο "όπιο του λαού";

Πολλοί κατηγορούν το ποδόσφαιρο. Και πώς δεν το λένε: όπιο του λαού, μέσο αποχαύνωσης των μαζών, εκκολαπτήριο του χουλιγκανισμού, του εθνικισμού, του ρατσισμού...

Λένε πως είναι μια δραστηριότητα για ηλίθιους. Πως λειτουργεί ως κυματοθραύστης των κοινωνικών συγκρούσεων, πως έχει μετατραπεί σε όργανο των κεφαλαιοκρατών κι οι οπαδοί είναι πλέον οι "ενοχλητικές φωνές του παρελθόντος", αφού τα τηλεοπτικά δίκτυα είναι οι νέοι νταβατζήδες του ποδοσφαίρου και πελάτες του οι "φίλαθλοι του καναπέ"...

Αλλά κάποιος θα μπορούσε το ίδιο πειστικά να ισχυριστεί τα ακριβώς αντίθετα.

Πως στις εξέδρες κυριαρχεί το στοιχείο της λαϊκής συμμετοχής, πως συχνά κυριαρχούν αντιπολεμικά και αντικαπιταλιστικά συνθήματα, πως σχεδόν παντού βλέπεις πορτρέτα του Τσε Γκεβάρα. Πως η μπάλα, ως στρογγυλή είν' αναρχική. Εύκολα ξεφεύγει απ' τη φυλακή των νόμων.

Το ποδόσφαιρο ακολουθεί απλά την κοινωνία. Δεν λέει ποτέ ψέματα. Στα γήπεδα οι τσόγλανοι δεν μπορούν να κρυφτούν. Φαίνονται αμέσως...

Πολλοί χρησιμοποιούν το ποδόσφαιρο για τα ιδιοτελή τους συμφέροντα. Αλλά ας μην πέσουμε στην παγίδα να του αποδώσουμε όλες τις συμφορές. Παλιότερα κι οι χιτλερικοί καπηλεύτηκαν το Νίτσε και τον Βάγκνερ.

Κάποτε, για λίγα μέτρα χωράφι σκοτώνονταν αδέλφια μεταξύ τους. Αλλά σίγουρα δεν φταίει το χωράφι...

Το ποδόσφαιρο φαίνεται πως έχει τις ρίζες του σ' ένα βίαιο άθλημα που έπαιζαν οι ρωμαϊκές λεγεώνες, και μέσω αυτών διαδόθηκε σ’ όλη την Ευρώπη.

Στην Αγγλία του 14ου αιώνα είχε τεθεί εκτός νόμου. Όσοι έπαιζαν ποδόσφαιρο συλλαμβάνονταν και φυλακίζονταν.

Οι αριστοκράτες κι οι ευγενείς φεουδάρχης δεν το χώνευαν. Ήταν άθλημα των "αγροίκων". Και γινόταν συχνά αφορμή λαϊκών εξεγέρσεων.

Μέχρι κι ο Σαίξπηρ το 1605 φρόντισε να συκοφαντήσει το ποδόσφαιρο.

Στο "Βασιλιά Λιρ" χρησιμοποιεί τη λέξη "ποδοσφαιριστής" ως βρισιά: "... you base football player"!  Δηλαδή... "ποταπέ", "χαμερπή".

Τι ήταν η αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία;

Η σημερινή δυτικού τύπου αντιπροσωπευτική δημοκρατία έχει τις ρίζες της στα πρώτα βρετανικά κοινοβούλια κι όχι στο πολίτευμα της αρχαίας Αθήνας.

Ο θεσμός της άμεσης δημοκρατίας και της Εκκλησίας του Δήμου ταιριάζει περισσότερο στα οράματα των σύγχρονων αναρχικών παρά στα ιδεώδη της αστικής μας δημοκρατίας.

Στην αρχαία Αθήνα συναντάμε και στοιχεία προωθημένης σοσιαλδημοκρατίας.

Οι πλούσιοι υπερφορολογούνται για να εξυπηρετούνται κοινωνικές ανάγκες και να εξοπλιστεί-εξωραϊστεί η πόλη.

Η "δημοκρατική παράταξη" των Αθηναίων συγκροτούνταν απ' την κοινωνική συμμαχία της φτωχολογιάς, των επιχειρηματιών και των εμπόρων-ναυτικών της πόλης.

Γι' αυτό και η Αθήνα ήταν εξωστρεφής και σταδιακά ανέπτυξε ένα είδος ναυτικού ιμπεριαλισμού με φιλοπόλεμη-επεκτατική διάθεση.

Η εξωστρέφεια και ο επεκτατισμός της πόλης χρηματοδοτούνταν απ' τα εισοδήματα των γαιοκτημόνων-αριστοκρατών, που ηγούνταν του τότε "φιλειρηνικού κινήματος"!

Αυτή, λοιπόν, ήταν η αρχαία δημοκρατική Αθήνα: ένα παράδοξο και αντιφατικό μείγμα αναρχισμού-προωθημένης σοσιαλδημοκρατίας-θαλασσοκρατικού ιμπεριαλισμού-δουλοκτησίας...

Διαπλέκεται η θρησκεία με την πολιτική;

Οι θρησκείες ήταν ανέκαθεν το αποτελεσματικότερο μέσο εξουσίασης των μαζών.

Κανένα θρησκευτικό κίνημα δεν μακροημέρευσε ούτε επικράτησε χωρίς να διαθέτει συγκεκριμένο πολιτικό-ιδεολογικό υπόβαθρο.

Στην αρχαία Αθήνα οι Αριστοκράτες είχαν θεοποιήσει τους δικούς τους προγόνους, μονοπωλούσαν την ιερατική ιδιότητα και επέβαλλαν στο λαουτζίκο τη λατρεία των "πατριαρχών της ολιγαρχίας".

Ο όχλος, συμμετέχοντας στις αντίστοιχες τελετουργίες ουσιαστικά δήλωνε την πολιτική υποταγή του στο αρχοντολόι...

Μετά τη μεταρρύθμιση του Κλεισθένη η πόλη (συνεπώς και η θρησκεία της) αρχίζει να "δημοκρατικοποιείται".

Αλλά οι γαιοκτήμονες δεν παραδίνουν εύκολα τα όπλα: εξορίζουν τον 70χρονο Αναξαγόρα, προσωπικό και πολιτικό φίλο του Περικλή, με την κατηγορία της "αθεΐας".

Επειδή ο γηραιός φιλόσοφος δίδασκε πως τα ουράνια σώματα δεν είναι "θεοί" αλλά πύρινες μάζες...

Βέβαια, οι Δημοκρατικοί πήραν τη ρεβάνς.

Όχι μόνο θεοποίησαν τους τυραννοκτόνους και καθιέρωσαν ως "θεό της πόλης" τον "εκκλησιόδημο Δία", αλλά καταδίκασαν και τον Σωκράτη, τον ιδεολογικό καθοδηγητή της ολιγαρχίας.

Το έγκλημά του ("δεν σεβόταν τους θεούς της πόλης") δεν ήταν θρησκευτικό αλλά πολιτικό. Δεν τιμούσε τους θεοποιημένους δημοκρατικούς θεσμούς!

Για πολλούς αιώνες η πολιτική δράση είχε θρησκευτικό περιτύλιγμα.

Αν στην αρχαία Αθήνα θυσίαζες στο βωμό του Θησέα ή της Ήρας ήταν σα να βγαίνεις με πανό στο Σύνταγμα φωνάζοντας πως είσαι ολιγαρχικός και φιλοσπαρτιάτης!

Το ίδιο έχουμε και στη ρωμαϊκή εποχή: η άρνηση των Χριστιανών να θυσιάσουν στο βωμό του Αυτοκράτορα ήταν σαφώς πολιτική κι όχι θρησκευτική επιλογή.

Σήμαινε απόρριψη όχι μόνο του αυτοκρατορικού θεσμού αλλά και της κυριαρχίας της Ρώμης.

Γι’ αυτό κι οι Χριστιανοί διώκονταν για "πολιτική απείθεια" και "συνωμοσία"...

Ίδιο μοτίβο και στο Βυζάντιο: οι επαρχίες που ήθελαν να αποσπαστούν απ’ το διοικητικό κέντρο, είτε δημιουργούν μια νέα χριστιανική αίρεση είτε υιοθετούν μια ήδη υπάρχουσα.

Βλέπουμε, έτσι, τους κατοίκους της Συρίας και της Παλαιστίνης να προσχωρούν μαζικά στο Μονοφυσιτισμό και να υποδέχονται τους ιππείς του Μωάμεθ ως "ελευθερωτές"!

Αλλά, μην πάμε μακριά: και στη χώρα μας πριν λίγες δεκαετίες η ιδιότητα του "άθεου" ταυτιζόταν με εκείνη του "αριστερού επαναστάτη"...

Είναι μόνο επιφανειακές οι διαφορές λαών και θρησκειών;

Η Μεσόγειος Θάλασσα ήταν κάποτε ενιαίος πολιτιστικά και οικονομικά χώρος.

Οι λαοί της αντάλλασσαν τα πάντα: εμπορεύματα, γνώσεις, θεούς...

Όταν οι Έλληνες του Αλέξανδρου έφτασαν μέχρι της μακρινές Ινδίες κυριολεκτικά σοκαρίστηκαν.

Με έκπληξη ανακάλυψαν πως οι Πέρσες, οι Αφγανοί, οι Κινέζοι, κι όλοι γενικά οι Ανατολίτες, γνώριζαν και πίστευαν τα ίδια πάνω-κάτω μ’ αυτούς.

Όσα έλεγαν στην Αθήνα ο Σωκράτης κι ο Πλάτωνας, τα έλεγε στην Κίνα ο Κομφούκιος.

Κι όσα δίδασκαν οι Σοφιστές, τα έλεγε ο Λάο Τσε κι οι οπαδοί του.

Όποιος μελετάει τις θρησκείες και φιλοσοφίες του κόσμου θα διαπιστώσει πως ο Χριστιανισμός δεν έφερε τίποτα καινούργιο.

Στην ανάσταση των νεκρών πίστευαν κι οι Φαρισαίοι, ενώ την αγάπη, ακόμα και των εχθρών, δίδασκαν και οι Βουδιστές.

Ο "θείος έρωτας" των Χριστιανών είναι εξέλιξη του "πλατωνικού έρωτα", και το τριαδολογικό δόγμα είναι αντιγραφή της ινδουιστικής τριαδολογικής θεότητας "Βράχμαν-Βισνού-Σίβα".

Ο πρώτος αναστημένος Θεός ήταν ο Όσιρις, ο Δίας γεννήθηκε κι αυτός σε σπηλιά και ήταν ο πρώτος πατροκτόνος Θεός!

Γιατί κι ο Ιησούς "πατροκτονία" έκανε, ανατρέποντας ουσιαστικά το Νόμο του Θεού-Πατέρα Γιαχβέ της Παλαιάς Διαθήκης.

Κι οι ομοιότητες του μύθου του Διόνυσου Ζαγρέα με τον Ιησού παραείναι εντυπωσιακές για να τις θεωρήσουμε "σύμπτωση"...

Αλλά μια κι αναφερθήκαμε προηγουμένως στον Ινδουισμό, διαβάζω τις συμβουλές που έδωσε ο Σρι Κρίσνα, ο "υπέρτατος Κύριος", στο μαθητή του Αρτζούνα:

"Απασχόλησε το νου και τη σκέψη σου συνεχώς με Μένα. Και γίνε πιστός Μου. Προσκύνησέ με και λάτρεψέ με. Έτσι, απορροφημένος τέλεια από Εμένα, θα έλθεις κοντά Μου"!

Δεν σας θυμίζουν πολύ τα χριστιανικά Ευαγγέλια;

Σύμφωνα με τους Ινδουιστές, ο ευκολότερος τρόπος να συντονίσουμε το νου μας με την Υπέρτατη Δύναμη είναι η ρυθμική επανάληψη κάποιων στερεότυπων "ιερών λέξεων" ή συλλαβών, των λεγόμενων "μάντρας" (προσευχών).

Έτσι, οι Ινδουιστές έχουν  το "Χάρε Κρίσνα, Κρίσνα χάρε χάρε", οι Βουδιστές το "Ομ Μάνι Πάντμε Χουμ", οι Δυτικοί Χριστιανοί το "Άβε Μαρία Γκράτσια Πλένα", κι οι Ανατολικοί το "Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με"...

Είναι το σεξ "φάρμακο της ελευθερίας";

Πραγματικά ελεύθερος είναι ο άνθρωπος που δεν θέλει ούτε να εξουσιάζει ούτε να εξουσιάζεται!

Γι’ αυτό κι οι θρησκείες έχουν σοβαρό πρόβλημα με την ελευθερία.

Το ίδιο πρόβλημα έχει κι ο φασισμός.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο που συνήθως θρησκευτικός φανατισμός και φασισμός πηγαίνουν χέρι-χέρι.

Αλλά δεν είναι μόνο η ελευθερία που προκαλεί αλλεργία στα θρησκευτικά ιερατεία και στους φασίστες.

Οι τύποι αυτοί έχουν πρόβλημα και με τη σεξουαλικότητα, και γενικότερα με το γυναικείο φύλο.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο που Καθολική Εκκλησία, Ιταλοί Φασίστες και Γερμανοί Ναζί ήθελαν τη γυναίκα απλή αναπαραγωγική μηχανή...

Θρησκευτικές ηγεσίες και φασισμός ξέρουν πολύ καλά πως μόνο οι σεξουαλικά καταπιεσμένοι άνθρωποι υποκύπτουν πανεύκολα στις θελήσεις των άλλων.

Γίνονται, με τη θέλησή τους, αντικείμενα εκμετάλλευσης και, όπως εύστοχα παρατηρεί ο Έριχ Φρόμμ, αναπτύσσουν σαδομαζοχιστικές τάσεις και συμμετέχουν πρόθυμα (ενεργά ή με την ανοχή τους) στα εγκλήματα των εξουσιαστών...

Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο: όπου υπάρχει σεξουαλική ελευθερία και ικανοποιούνται οι φυσιολογικές ανθρώπινες ανάγκες, εκεί αναπτύσσεται και η ελεύθερη-αυτόνομη σκέψη και δράση.